Advies-Remkes gaat voorbij aan onmogelijkheid stikstofdoelstellingen

De commissie Remkes heeft in haar tweede advies hard uitgehaald naar de stikstofmaatregelen van het kabinet. LTO Nederland deelt met de commissie dat er met de huidige aanpak een groot tekort aan ontwikkelruimte ontstaat. Die ruimte is voor een toekomstgerichte economie hard nodig. Het advies schiet echter ernstig tekort. Als enige recept wordt nóg meer borging en regelgeving voorgesteld. Wat achterwege blijft is een fundamentele heroriëntering op de volhoudbaarheid van de huidige EU-richtlijnen in een dichtbevolkt en ondernemend land in een vruchtbare delta.

“Boeren en tuinders leveren met een steeds lagere emissie door innovatie en verduurzaming al jaren hun bijdrage aan het stikstofvraagstuk. Dat doen veel andere bedrijfstakken ook. Toch is er nog altijd te veel stikstof voor de Natura2000-gebieden. Nederland is als klein, dichtbevolkt en bedrijvig land met de vele onhaalbare kritische depositiewaarden in die gebieden een doodlopende tunnel in gelopen. De fundamentele vraag moet dus beantwoord worden: gaat het nastreven van onmogelijke doelstellingen van Europees verankerde aanwijzingsbesluiten van zulke gebieden, nu zo’n twee decennia geleden, voor al het andere? Of willen we in Nederland een realistische balans tussen wonen, werken, landbouw en natuur en zijn we bereid daar op de juiste manier in te investeren?” aldus Trienke Elshof, portefeuillehouder Ondernemen in een Gezonde Omgeving bij LTO Nederland.

Het PBL concludeerde in december 2019 dat zelfs als er in Nederland géén stikstof wordt uitgestoten de kritische depositiewaarde in 44 gebieden nog steeds wordt overschreden. Het advies van Remkes, om in 2040 vrijwel overal onder de kritische depositiewaarden te komen, roept dus vragen op.

Verduurzaming en innovatie
Sinds de Raad van State-uitspraak een jaar geleden het Programma Aanpak Stikstof (PAS) beëindigde zoekt Nederland naar oplossingen om uit de stikstofimpasse te komen. LTO Nederland pleit voor een goede balans tussen natuur, wonen, werken, infrastructuur en landbouw. Ontwikkelingsruimte voor boeren is daarbij cruciaal. Vrijwillig, maar niet vrijblijvend: alleen op die manier kan er verder worden verduurzaamd, mét een gezond bedrijfseconomisch perspectief op de toekomst.

“Botweg reducties van deposities opleggen slaat innovatie dood. Laat de boeren boeren. We hebben oplossingen waarmee de stikstofuitstoot nog lager wordt: koeien langer in de wei, mest verdunnen met water, minder eiwit voeren als onderdeel van een totaalrantsoen, innovatie stalsystemen. Het kabinet komt daar met de onlangs aangekondigde plannen enigszins aan tegemoet. Remkes gaat een stap verder, met zijn suggestie om twee keer zo veel emissiereductie als harde verplichting in de wet vast te leggen en de mogelijkheid tot gedwongen uitkoop. Dat is duur en weinig effectief. Investeer liever in verduurzaming van de economie. Door daar écht op in te zetten wordt de totale ruimte, voor ondernemen én natuur, groter,” aldus Elshof.

Afrekenbare stoffenbalans
Het voorstel voor een ‘afrekenbare stoffenbalans’ biedt mogelijkheden. LTO Nederland pleit in het kader van de herziening van het mestbeleid al voor een systeemverandering. Maar voor een afrekenbare stoffenbalans perspectief op ontwikkeling van de sector biedt moet er nog wel het een en ander gebeuren. Rigide Europese regelgeving staat implementatie van zo’n systeem bovendien in de weg.

Van stikstofcrisis naar coronacrisis
De coronacrisis heeft een grote impact op de Nederlandse maatschappij. De economie krimpt en er zijn ernstige zorgen over de gevolgen voor de brede economie en de agrarische sector. Naast de verschillende noodmaatregelen is het zaak dat er fors wordt geïnvesteerd. Zo dienen tal van investeringen naar voren te worden gehaald om de economie draaiende te houden. Een belangrijke voorwaarde daarvoor is dat de vergunningsverlening op orde is. Dat lijkt met zowel het kabinetsbeleid als met voorliggend advies ver weg.