Britse akkoord over Brexit betekent “business as usual” in 2020; onzekerheid blijft voor de periode na 2020

De Britten zijn er na drie jaar uit: het Britse Lagerhuis is in principe akkoord met het Terugtrekkingsakkoord met de Europese Unie. De uitslag was 358-234. In de verwachting dat het Europees Parlement in januari óók gaan instemmen, betekent dit concreet:

• Het Verenigd Koninkrijk is vanaf 1 februari 2020 geen lid meer van de Europese Unie. Geen discussies meer, er is geen weg meer terug.
• Vooralsnog geldt voor de handel met het VK: business as usual. We starten met de overgangsperiode. De handel tussen de EU en het VK gaat in die periode gewoon door. Het VK volgt de EU-wetgeving, ook al zit het in Brussel niet meer aan tafel. Het VK betaalt in 2020 ook nog mee aan de EU-begroting.
• De onderhandelingen over de toekomstige handelsrelatie tussen de EU en VK gaan starten.
• Eerstvolgende deadline: 30 juni 2020. Uiterlijk op die datum moeten de EU en VK of ze vóór eind 2020 tot een akkoord kunnen komen. Zo niet, dan kan de deadline twee jaar opschuiven, tot eind 2022.
• Hoe dan ook, in 2020 in ieder geval geen veranderingen voor de handel. Maar de kans op een ongewenste “no-deal Brexit”, begin 2021 of begin 2023, blijft aanwezig.

LTO-inzet
De inzet van LTO is dat de handel tussen de EU en het VK ook in de toekomst ongehinderd door kan gaan, dus zonder importheffingen en zonder extra inspecties. De Nederlandse agrarische export naar het VK bedraagt 8 miljard euro per jaar, het is in grootte onze derde exportmarkt. Daarom werken we intensief samen met onze collega’s van de Britse landbouworganisatie NFU en onze Europese landbouworganisatie COPA-COGECA. Zij zeggen ook dat ze geen obstakels willen voor de handel tussen VK en EU. In de politieke verklaring van het VK en de EU staat dat men streeft naar “geen tarieven, geen quota”.

Dit was het makkelijke deel, nu komt het pas
Maar de Britse premier Boris Johnson wil wettelijk vastleggen dat de deadline niet opgeschoven kan worden. Dit leidt meteen weer tot meer onzekerheid voor de handel; niemand verwacht dat een handelsverdrag tussen de EU en het VK binnen elf maanden afgehandeld kan worden. Ter vergelijking: de EU en Canada begonnen in 2009 met onderhandelen en het resulterende CETA-akkoord is feitelijk nog steeds niet formeel van kracht. Neem de status van Noord-Ierland: dit is helemaal nog niet duidelijk ondanks alle mooie woorden. Als het VK ook handelsakkoorden wil sluiten met landen als de Verenigde Staten, wordt het erg lastig om controles en heffingen aan de EU-grens te voorkomen. Dat lukt alleen als je een gelijk speelveld houdt. Een akkoord met de VS betekent al snel dat de Britse kwaliteitsstandaarden gaan afwijken van de Europese. Samenvatting: het Terugtrekkingsakkoord was het makkelijke deel van de Brexit, nu wordt het pas serieus.

Het is onduidelijk waarom Johnson zich in deze positie begeeft. De helft van de Britse buitenlandse handel is met de EU. Bovendien is nog eens 11% van de Britse handel met landen waarmee de EU, namens het VK, een handelsakkoord is afgesloten. Niemand wil een “harde Brexit”, maar als die toch komt, zijn de economische gevolgen voor het VK veel groter dan voor de EU.

Boris Johnson heeft dan nu een flinke meerderheid in het Britse parlement, als je de verkiezingsuitslagen van 12 december analyseert, zie je dat de Britse kiezers nog steeds zeer verdeeld zijn. Johnson heeft zijn parlementaire meerderheid van 80 zetels te danken aan het Britse districtenstelsel. Maar daarmee is de discussie over de toekomst van het VK in Europa niet beëindigd; die gaat door.

Klaas Johan Osinga, kjosinga@lto.nl