Niet toestaan kunstmestvervangers door Europese Commissie gemiste kans

Na lang aandringen heeft de Europese Commissie een notitie gepresenteerd om de betaalbaarheid en verkrijgbaarheid van meststoffen te waarborgen. Aanleiding zijn de hoge kunstmestprijzen en de lage beschikbaarheid van kunstmest op dit moment vanwege de energiecrisis. De Europese Commissie noemt kunstmestvervangers in deze notitie, maar het toestaan van het gebruik blijft uit. Wat LTO Nederland betreft is dat een gemiste kans.

LTO Nederland zet zich al 15 jaar in zowel Den Haag als Brussel in om kunstmestvervangers mogelijk te maken. In eerste instantie niet zozeer vanuit energie oogpunt, maar vanuit het verder sluiten van de kringlopen en efficiëntere benutting van beschikbare nutriënten. In de periode van 15 jaar zijn de mogelijkheden met verschillende projecten verkend. De wens om over te stappen naar duurzamere kunstmestvervangers leeft daarmee al langere tijd. Ook de meeste EU-landen hebben de afgelopen maanden de EC verzocht kunstmestvervangers zo snel mogelijk toe te staan.

Korte termijn oplossingen
In de notitie gaat het onder andere over het prioriteren van gasaanvoer voor kunstmest, het bevorderen van markttransparantie, het ondersteunen van boeren en tuinders door financiële tegemoetkomingen bij de aankoop van kunstmest. Daarnaast wordt ondersteuning van efficiënter en duurzamer gebruik van kunstmest (bijvoorbeeld met behulp van vanggewassen en mineralenmanagement) via het GLB genoemd. Opvallend genoeg dus voornamelijk korte termijn maatregelen, die grotendeels maar een tijdelijke oplossing bieden. Kunstmestvervangers of RENURE (REcovered Nitrogen from manURE) worden wel genoemd, maar daarvan wordt aangekondigd dat deze pas bediscussieerd zullen worden in het Nutriënten Actieplan van de Europese Commissie, dat begin 2023 zal worden gepresenteerd. LTO Nederland zet zich volop in om ervoor te zorgen dat kunstmestvervangers in dit actieplan worden opgenomen. Het plan maakt deel uit van de van Boer-tot-Bord strategie. Onderdeel daarvan is onder andere om nutriëntenverliezen in 2030 met 50% te verlagen, met behoud van de bodemvruchtbaarheid.

De notitie werd een aantal weken geleden aangekondigd en tussentijds lekte ook al een eerdere versie. Toen gaf Landbouwcommissaris Janusz Wojciechowski aan geen verruiming van de regels op het vlak van kunstmestvervangers te bieden in nitraatgevoelige gebieden (waar het drinkwater al door verontreiniging is vervuild of wordt bedreigd). Dat zou betekenen dat Nederland, net als veel andere lidstaten, daar dus niet voor in aanmerking zou komen. Eerder heeft juist de Europese Commissie zelf via de Joint Research Centre (JRC) onderzoek laten uitvoeren. Zij hebben toen criteria bepaald voor veilig gebruik van RENURE, zonder extra risico op vervuiling. Dit is dan ook de basis voor de voorwaarden om RENURE te mogen toepassen en moet voldoende vertrouwen geven om daadwerkelijk aan de slag te gaan.