Xylella

Xylella fastidiosa is een bacterieziekte die voorkomt in veel boom- en plantsoorten. Een uitbraak kan verstrekkende gevolgen hebben voor kwekers en hun omgeving. Nederland is nog Xylella-vrij, maar alertheid en preventie zijn noodzakelijk.

 Xylella fastidiosa is een bacterieziekte die zich bevindt in de houtvaten van een plant. De bacterie wordt veroorzaakt door zuigende insecten die zich voeden met het sap uit de houtvaten. Deze insecten nemen Xylella heel efficiënt op en kunnen binnen korte tijd andere planten besmetten. Xylella komt voor in waardplanten en daarmee in vrijwel het gehele boomkwekerijsortiment, een aantal vaste planten en kuip- en potplanten. Als een besmette plant op een kwekerijbedrijf binnen komt, kan er op korte termijn een uitbraak ontstaan. Dit heeft verstrekkende gevolgen voor zowel de kweker zelf als voor de sector als geheel.

Uitbraak heeft verstrekkende gevolgen

Bij een uitbraak van Xylella worden een groot aantal verstrekkende maatregelen van kracht, gericht op uitroeiing van de bacterie. Er wordt een besmet gebied ingesteld waarbinnen de geïnfecteerde planten zich bevinden, met een bufferzone van 2,5 kilometer. Deze kan vijf jaar in stand gehouden worden, tenzij uitroeiing mogelijk is en goed uitgevoerd wordt. In dat geval moet aan een aantal voorwaarden worden voldaan, waaronder intensieve monitoring en toetsing.

Uit het besmette gebied en de bufferzone mogen geen waardplanten verhandeld worden. Dit heeft verstrekkende gevolgen voor de kwekers in het gebied, die in het ergste geval voor vijf jaar lang geen enkel product kunnen verkopen. Het zou dan ook het einde kunnen betekenen voor deze veelal familie- en gezinsbedrijven. Omdat veel kwekerijen zich in bepaalde gebieden concentreren (bijvoorbeeld Boskoop), kan een Xylella uitbraak ook vergaande gevolgen hebben voor de economische situatie in die gebieden.

Wanneer duidelijk van buitenaf recent een besmetting met Xylella fastidiosa is binnengebracht, het direct is uitgeroeid en het aannemelijk is dat verspreiding van de bacterie niet heeft kunnen plaatsvinden, dan is geen afbakening nodig. Afbakening is ook niet nodig wanneer Xylella gevonden wordt in een omgeving die fysiek beschermd is tegen de insecten die de bacterie kunnen overbrengen.

Alertheid en preventie

In Zuid-Europa is Xylella al aangetroffen, met vergaande gevolgen voor o.a. olijfboomgaarden. Hoewel Nederland op dit moment Xylella-vrij is, is de vrees groot dat het alsnog binnenkomt. Dit kan via import van veredelings- en kweekmateriaal of door plantjes of stekjes die door toeristen worden meegenomen. LTO Nederland hamert op alertheid en preventie en werkt hiervoor nadrukkelijk samen met de NVWA.