Reactie op presentatie resultaten Agro-Nutrimonitor 2020

Vandaag zijn de eerste resultaten van het marge-onderzoek (Agro-Nutrimonitor 2020) door de Autoriteit Consument & Markt (ACM) gepresenteerd. De rapportage is op verzoek van het ministerie van LNV door de ACM uitgevoerd, in samenwerking met Wageningen Economic Research. LTO Nederland heeft, mede namens de Producenten Organisatie Varkenshouderij (POV), Glastuinbouw Nederland, de Nederlandse Fruittelers Organisatie (NFO) en het Biohuis, op de eerste resultaten gereageerd. De organisaties waarderen de inzet om de transparantie in de markt te vergroten, maar vinden de monitor nog te weinig zeggen over de werkelijkheid.

De organisaties waarderen de inspanningen van het ministerie van LNV om via de Agro-Nutrimonitor land- en tuinbouwmarkten transparanter te maken. Echter bevatten de eerste resultaten van de monitor nog te veel onduidelijkheden om harde conclusies te kunnen trekken. Daarnaast wordt in de presentatie door de ACM de indruk gewekt dat alleen biologisch produceren duurzaam zou zijn. De organisaties dringen er daarom op aan om in het vervolg de primaire sector structureel te betrekken bij het vervolgonderzoek en niet, zoals nu, slechts bij de presentatie van de voorlopige resultaten.

Onduidelijkheden
De monitor heeft als doel de prijsvorming in de keten inzichtelijk te maken en problemen bij de prijsvorming aan het licht te brengen die verduurzaming bij de ketens belemmeren. Uit de gehouden enquêtes in het onderzoek blijkt dat boeren en tuinders weinig zicht hebben op de marges die hun afnemers maken. Betere informatie hierover kan helpen markten beter te laten functioneren, in het belang van consumenten en producenten. De gepresenteerde resultaten bevatten volgens de organisaties echter nog teveel onduidelijkheden om conclusies te kunnen trekken.

Zo geeft de monitor bijvoorbeeld geen volledig beeld als het gaat om de diversiteit tussen bedrijven binnen de primaire sector, waardoor appels met peren worden vergeleken. Hetzelfde geldt voor de invloed die internationale markten hebben, een onderdeel dat in de monitor teveel buiten beschouwing wordt gelaten.

Ook de periode waarover de eerste vergelijking is gemaakt geeft een beperkte blik op de werkelijkheid. Per jaar kan de inkomenssituatie in de land- en tuinbouw namelijk verschillen, als gevolg van bijvoorbeeld marktontwikkelingen, het weer en ziekten of plagen. Daarnaast geeft het weergeven van margeverdeling in de keten, zoals de monitor nu doet, nog geen beeld van het verdienmodel van verschillende schakels.

Duurzaamheid vraagt om een meerprijs
De monitor wil antwoord geven op de vraag of nog duurzamer produceren voldoende beloond wordt. Overigens wordt in de presentatie door de ACM ten onrechte het beeld geschetst dat verduurzamen gelijk staat aan overschakelen naar biologisch produceren. Nederlandse boeren en tuinders produceren al heel duurzaam. Zij willen graag verdere stappen zetten, maar daarvoor is zekerheid over een structurele meerprijs voor nodig. Die meerprijs is er in veel gevallen niet of alleen maar tijdelijk.

Primaire sector structureel betrekken
Om de cijfers beter te kunnen duiden roepen de organisaties op om de primaire sector structureel en eerder te betrekken bij het vervolgonderzoek in 2021. Daarbij is een intensievere samenwerking met de onderzoekers en andere ketenpartijen (inclusief retail) nodig. Alleen op die manier krijgen boeren en tuinders straks een instrument waarmee ze beter inzicht krijgen in prijsopbouw, margeverdeling in de keten en faalkosten.

Lees de volledige reactie van de organisaties hier.