Voorzichtige tegemoetkomingen kabinet, zorgen blijven

LTO Nederland heeft gemengde gevoelens bij de kabinetsreactie op het adviescollege Remkes. Het is positief dat het kabinet ervoor kiest enkele voorzichtige stappen te zetten op weg naar een oplossing die voor boeren en tuinders werkbaar is. Toch blijven er grote zorgen en onzekerheid.

Geen generieke gedwongen krimp, wel vrijwillige uitkoop
LTO Nederland vindt het belangrijk dat de eis om geen generieke gedwongen krimp aan de veehouderij op te leggen is ingewilligd. De demonstratie van afgelopen dinsdag liet zien hoezeer dit leeft in de sector. Voor boeren in de buurt van Natura2000 gebieden die willen stoppen stelt het kabinet een opkoop voor. LTO Nederland staat hier positief tegenover mits de vrijwilligheid nooit wordt aangetast; boeren een eerlijke, marktconforme prijs krijgen en dus volledig schadeloos worden gesteld; en buren die door willen gaan daar de ruimte voor krijgen.

Gebiedsgerichte aanpak en innovatie
Het kabinet wil de stikstofimpasse doorbreken met een gebiedsgerichte aanpak. Dit is een speerpunt van LTO Nederland, omdat er in elk gebied andere oorzaken en effecten voor stikstofdepositie zijn. Opkoop van bedrijven heeft grote gevolgen voor de leefbaarheid en voor de blijvende agrarische bedrijven. Een sloopregeling voor stoppende bedrijven en verbetering van de verkaveling van blijvende bedrijven moet onderdeel zijn van de aanpak, zodat opkoop ten goede komt aan de sector. LTO Nederland benadrukt dat het bedrijfsleven nauw betrokken moet zijn bij de planvorming én bij de uitvoering van integrale oplossingen per gebied.

De landbouw heeft de ammoniakuitstoot sinds 1990 al met ruim 65% teruggebracht, een indrukwekkende prestatie van een sector die wereldwijd leidend is. Tegelijkertijd willen we de mogelijkheden die er zijn om meer emissiereductie te bereiken benutten door gerichte programma’s en door te innoveren. Bijvoorbeeld met voer waarmee minder stikstof wordt uitgestoten, nieuwe stallen, slimme mestbewerking en -verwerking, water aan de mest toevoegen bij uitrijden en andere technologische innovaties waar Nederland wereldwijd om bekend staat. De overheid moet daar investeringsregelingen, financiële- en experimenteerruimte voor bieden. Het kabinet spreekt die ambitie uit. LTO Nederland benadrukt dat het niet bij ambities moet blijven – zoals op andere dossiers wel eens het geval is geweest.

Bestaande rechten beschermen
Het kabinet is van plan om latente gerealiseerde vergunningsruimte – kortgezegd de grootte van de stal, niet het aantal dieren of de volledige vergunde ruimte – als startpunt te nemen bij interne saldering. Dat betekent dat het deel van de vergunning dat op dit moment niet wordt gebruikt kan worden ingenomen. Dit is een aantasting van bestaande vergunningsruimte, een aanpak die voor LTO Nederland onacceptabel is. Indien noodzakelijk zal LTO Nederland dit juridisch bevechten.

Eenzelfde zorg is er over het beleid omtrent meldingen van bedrijven die kleine stikstofemissie hebben. Ook hiervoor stelt het kabinet voor om gerealiseerde vergunningsruimte als uitgangspunt te nemen. Daarmee lijkt een oplossing voor de meldingen nog ver weg. LTO Nederland zal zich ten volle inzetten om alle meldingen volledig te realiseren.

Het kabinet stelt voor om bij extern salderen 30% af te romen. LTO Nederland blijft hier zeer kritisch over en waarschuwt dat de emissiereductie rondom Natura2000-gebieden daarmee dreigt vast te lopen. Bij dergelijke afroming wordt immers de prikkel tot verdere verduurzaming weggenomen op het moment dat een bedrijf investeert.

Drempelwaarde als sleutel tot oplossing
Het kabinet geeft aan de komende tijd de mogelijkheden van een veilige drempelwaarde te verkennen, een fundamenteel onderdeel van het advies van LTO Nederland. Hier moet grote haast mee worden gemaakt. Voorzitter Marc Calon benadrukt dat een drempelwaarde voor een verwaarloosbare stikstofuitstoot namelijk 80% van de impasse kan oplossen. “Als we net als onze buurlanden een realistische en veilige ondergrens hanteren, dan kunnen we meteen van het stikstofslot af. 1 mol per hectare per jaar – dat is slechts 14 gram stikstof – is mogelijk. Hele kleine, voor de natuur verwaarloosbare, stikstofemissies toelaten zonder papierwinkel, moet mogelijk zijn”, aldus Marc Calon. LTO Nederland benadrukt verder dat er moet worden overgegaan tot het daadwerkelijk meten van de kritische depositie. Te veel gebeurt nu modelmatig terwijl in de huidige situatie ‘meten is weten’ het motto zou moeten zijn.

Onzekerheid
Het kabinet heeft met de brief van vandaag een voorzichtige eerste stap genomen. LTO Nederland gaat de uitwerking van de voorstellen de komende tijd bestuderen. Er zijn namelijk nog de nodige vragen over verschillende passages in de brief, bijvoorbeeld rondom innemen van fosfaatrechten bij salderen. LTO Nederland blijft benadrukken dat betrokkenheid van de primaire sector in zowel de gebiedscommissies als bij de uitwerkingen van het rijksbeleid cruciaal is. Oog voor de sector en politieke moed is noodzakelijk om niet alleen de land- en tuinbouw, maar ook de rest van Nederland van het stikstofslot te verlossen.